Regelmatig stellen leden vragen over of banen wel/niet bespeelbaar zijn. Met name rondom kouder weer komen hier meer vragen over. Er worden soms keuzes gemaakt om banen niet bespeelbaar te maken terwijl het weer hier misschien wel toeleiding voor lijkt te geven. In onderstaand bericht worden een aantal situaties toegelicht waarin/waarom banen niet bespeelbaar zijn.
We hebben een aparte WhatsApp groep waar (door beheerders) berichten worden gestuurd om de leden op de hoogte te houden wanneer de banen gesloten moeten worden. Door te klikken op deze link kun je toegang vragen.
Tennis - gravel
Gravelbanen hebben als eigenschap/regel dat ze in de wintermaanden niet bespeelbaar zijn. Onze gravelbanen zijn seizoensverlengend waardoor ze vaak in het begin/einde van de winter nog/alweer bespeelbaar zijn. Seizoensverlengend heeft echter een grens. De grootste vijand van gravelbanen is namelijk (nacht)vorst aan de grond, wat vaak al zo is bij temperaturen van 5 graden in de nacht.
Veel tennisbanen in Nederland zijn aangelegd op een fundatie van lava. Als water in de lavafundatie bevriest, neemt de dichtheid af en het volume sterk toe. Gevolg is dat de lavakorrels letterlijk omhoog komen. De fundatie zet als het ware uit. Als het bevroren water in de fundatie vervolgens gaat smelten, is er sprake van zogenoemde opdooi. De uitgezette massa verliest zijn stabiliteit. Het water dient op een natuurlijke wijze weer terug te zakken in de originele staat. Is er nog deels vorst aanwezig in de lavalaag, dan zullen bij betreding en bespeling van de tennisbanen de lavakorrels worden weggedrukt. Dit is vergelijkbaar met voetstappen in het zand. Bij gravelbanen duurt het een aantal dagen voordat de lavakorrels weer zijn ingedaald.
Wanneer de eerste nachtvorst is geweest, is het moment aangebroken om te beginnen met het jaarlijkse onderhoud. Bij TPV Forescate zijn de gravelbanen daarom dicht van december t/m februari. Onze groundsman voert in deze periode veel onderhoud uit. Zo dient de baan bijvoorbeeld weer te worden aangevuld (er ontstaan door het spelen onbewust veel kuilen in de banen). Hiervoor is jaarlijks bijna 6 ton gravel nodig. Aangezien dit werk door 1 iemand (soms met wat hulp van vrijwilligers) gedaan wordt, is het een tijdrovende klus. Door vroeg met dit werk te beginnen, hebben de banen meer tijd om uit te harden. En hardere gravelbanen zorgen voor minder kuiltjes tijdens het spelen en daardoor voor een betere/constante stuit. Ook wordt de levensduur van de banen hierdoor verlengd. Hoe eerder het onderhoud aan de banen klaar is, hoe eerder de banen open kunnen bij gunstige weersomstandigheden.
Er zijn ook verenigingen die hun gravelbanen wel bespeelbaar hebben in de winter periode. Hoewel niet elke gravelbaan hetzelfde is (en zijn verschillende types), zijn er wel een aantal redenen waarom dat zo kan zijn. Andere verenigingen stellen bijvoorbeeld het onderhoud uit tot in het voorjaar. Bij een zachte winter heb je dan het voordeel dat je langer kunt doorspelen. Het nadeel is dat je vlak voor het voorjaar het grote onderhoud moet uitvoeren, wat ervoor zorgt dat er vaak op zachte banen gewerkt moet worden (er ontstaan dan sporen van de machines). Ook zijn deze banen aan het begin van het voorjaar dan nog erg zacht aangezien het gravel nog niet goed heeft kunnen hechten. Dit zorgt ervoor dat je gedurende het jaar meer werk hebt aan de banen aangezien de gevulde kuilen niet goed hebben kunnen aanhechten. Ook zorgt het spelen in de (zachte) wintermaanden ervoor dat de gravelbanen minder lang meegaan omdat er in die periode schade ontstaat aan zowel de toplaag als de onderlaag (de lavakorrels).
Er zijn ook verenigingen die bedrijven inhuren om het onderhoud aan hun gravelbanen uit te voeren. Het voordeel hiervan is dat zulke bedrijven in een aantal dagen klaar kunnen zijn met het onderhoud. Ze komen met veel mensen en machines en maken de banen dan weer klaar om te bespelen. Dit brengt aanzienlijke kosten met zich mee. Echter, vanwege de onzekerheid van het weer, kan het zomaar zijn dat een paar dagen na dit onderhoud er weer nachtvorst is en zijn de banen daardoor niet bespeelbaar.
Tennis - smaschourt/provision
Onze smashcourtbanen zijn zogenaamde 'all weather banen'. Ze zijn hierdoor het hele jaar bespeelbaar (ook bij vorst). Toch kan het ook hier voorkomen dat de banen niet bespeelbaar zijn. Onze smashcourt banen zijn namelijk op dezelfde manier opgebouwd als de gravelbanen. Hierbij geldt dus ook het proces van vorst en opdooi. De lavakorrels moeten eerst weer natuurlijk indalen en pas daarna zijn de banen weer bespeelbaar. Tijdens vorst kun je hier, in tegenstelling tot de gravelbanen, wel op spelen.
Het gevaar om de banen te snel na vorst in gebruik te willen nemen, loert vooral bij de smashcourtbanen, omdat het fenomeen opdooi minder goed zichtbaar is dan bijvoorbeeld op gravel. Aan het oppervlak kun je het niet zien, waardoor het idee kan bestaan dat de banen probleemloos bespeelbaar zijn. Bespeling kan in dat geval onder meer leiden tot kleine kuiltjes in de baan die een negatief effect hebben op het balstuitgedag. Vanwege de slecht zichtbare effecten van opdooi, is het vooral bij smashcourtbanen goed de bespeelbaarheid te controleren. Als de lavafundatie nog niet in zijn geheel is teruggezakt, merk je bij betreding van de baan dat de kunstgrasmat licht wordt ingedrukt. Alsof er lucht zit tussen de mat en de fundatie. Hoor je tijdens het lopen een hol geluid, dan zijn de banen nog niet bespeelbaar. De stuit van een bal kan overigens ook zekerheid bieden. Een vallende bal op een baan met opdooi zal nauwelijks opstuiten.
Padel
Hoewel de padelbanen anders zijn opgebouwd dan de tennisbanen (de onderlaag bestaat niet uit lavakorrels maar uit een bepaald type beton) moet ook hier goed worden opgelet rondom periodes met vorst. Met vorst kan er gewoon gespeeld worden. De banen kunnen wel wat gladder zijn. Ook bij opdooi kan er gespeeld worden, maar als er dan ook nog neerslag valt of het erg vochtig is, kan het wel voorkomen dat de banen niet bespeelbaar zijn. Door de vorst in de grond kan het water dan namelijk niet wegzakken. De baan komt daardoor onder water te staan en bespelen kan zorgen voor schade zoals kuiltjes of een onregelmatige mat.